آت‌اکولوژی گیاه مرتعی"علف شتر"(Asthenatherum forsskalii (Vahl) Nevski) در ماسه‌زارهای بیابانی استان اصفهان

Authors

  • امرعلی شاهمرادی استادیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
  • حسین بتولی استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان (باغ گیاه شناسی کاشان)
Abstract:

تحقیق حاضر در خصوص آت‌اکولوژی گیاه بیابانی و مرتعی"علف شتر"(Asthenatherum  forsskalii (Vahl) Nevski) در اکوسیستم‌‌‌های نواحی خشک تا فراخشک بیابان‌های حوزه مسیله (استان اصفهان) انجام شد. این گیاه مرتعی شن‌دوست، از خانواده گندمیان (Poaceae) بوده که به صورت بوته‌ای با انشعاب‌های هوایی متعدد، در گستره ماسه‌زارهای بیابانی رویش یافته است. به­منظور مطالعه اکولوژی فردی این گونه مرتعی، رویشگاه‌های آن در عرصه‌های بیابانی ریگ بلند آران و بیدگل مشخص شد. پس از تعیین رویشگاه، ویژگیهای بوم­شناختی آن، نظیر محدوده ارتفاعی، توپوگرافی، اقلیم، خاک، گیاهان همراه، چگونگی حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گیاهی، سیستم ریشه، فنولوژی و نحوه زادآوری گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست­آمده از این تحقیق نشان داد که رویشگاه‌های این گیاه به صورت لکه‌های پراکنده در گستره ماسه‌زارها و دامنه تپه‌های ماسه‌ای فعال و روان توزیع شده‌اند. این گونه بیابانی در محدوده ارتفاعی 780 تا 1150 متر از سطح دریا رویش دارد و میانگین بارندگی سالیانه رویشگاه‌های علف شتر، بین 80 تا 120 میلی‌متر در نوسان است. میانگین دمای متوسط سالانه نیز 1/19 درجه سانتی‌گراد می­باشد. این گیاه در روی خاک‌های با بافت سبک شنی با میزان اسیدیته 5/7 تا 5/8 و هدایت­الکتریکی 34/0 تا 1/5 دسی‌زیمنس بر متر گسترش دارد. علف شتر دارای سیستم ریشه‌ای افشان با طول ریشه بالغ بر 6 متر می‌باشد. روی تمام ریشه‌های افشان، غلافی از شن‌دانه فرا گرفته است. میانگین پوشش گیاهی تاجی این گونه 2/4%، میانگین تراکم بوته‌ها بین 11875 پایه تا 32500 پایه در هکتار و فراوانی 72% می­باشد. شروع رشد رویشی این گیاه، در اواخر بهمن‌ماه، زمان ظهور گل‌آذین نیمه دوم اردیبهشت و بذرها در اواخر خردادماه می‌رسند. دوره خواب تابستانه آن از اواخر تیرماه آغاز شده و تا اواسط شهریور‌ماه ادامه می‌یابد. تجدید حیات این گیاه از طریق بذر و ایجاد جست‌های هوایی و تشکیل ریشه‌ها‌ی نابجا در ناحیه یقه امکان‌پذیر است. بارزترین گیاهان همراه رویشگاه‌های علف شتر، علف­زارهای"کلبیت"(Cyperus eremicus) و گونه‌های مختلف از جنس "اسکنبیل" (Calligonum spp.) می­باشد. بر اساس نتایج بدست­آمده از این تحقیق، علف شتر گیاهی شن‌دوست بیابانی محسوب می­شود که علاوه بر حفاظت و تثبیت خاک در گستره ماسه‌زارها، نقش مهمی در تأمین علوفه مورد نیاز دام‌های مراتع قشلاقی ایفا می­کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی خصوصیات اکولوژیکی گیاه چای کوهی (.stachys lavandulifolia Vahl) در رویشگاه های مرتعی غرب استان اصفهان

زاگرس مرکزی ایران خاستگاه برخی از گونه­های جنس استاخیس، یکی از بزرگترین جنس­های خانواده نعناعیان (Labiatae)، از جمله گونه­ی چای کوهی(Stachys lavandulifolia Vahl.) می­باشد. گونه­ی چای کوهی گیاهی است به ارتفاع حدود 25 سانتی­متر با ساقه کرکدار و خزی که به گل آذین پشم گونه و الیافی دراز و خوشبو منتهی می­شود. در منابع طب سنتی ایران وجهان، اثرات درمانی متعددی را به این جنس نسبت می­دهند. هدف از این پژ...

full text

تحلیل بادهای فرساینده و بررسی توان حمل رسوبات بادی در مناطق بیابانی استان اصفهان

در مناطق خشک و بیابانی باد نقش مهمی در فرسایش خاک دارد. مقدار انرژی باد و تغییر آن در جهت‌های مختلف، تاثیر زیادی روی مرفولوژی و تغییر شکل رخساره‌های فرسایش بادی دارد. هدف از این تحقیق تجزیه و تحلیل بادهای فرساینده و بررسی دبی و جهت حمل رسوبات ماسه‌ای در منطقه مورد مطالعه است. جهت انجام این پژوهش، داده‌های بادسنجی شش ایستگاه سینوپتیک استان اصفهان طی یک دوره آماری 20 ساله (1392-1373) مورد تجزیه و...

full text

تعیین اولویت پهنه‌های مستعد توریسم بیابانی با استفاده از GIS (مطالعه موردی استان اصفهان)

پژوهش حاضر با هدف تعیین اولویت پهنه های مستعد توریسم بیابانی در استان اصفهان انجام گرفته است. با توجه به مؤلفه های مورد بررسی نوع تحقیق کاربردی-توسعه ای بوده و روش تحقیق توصیفی و پیمایشی می باشد. در این تحقیق به منظور ارزیابی بر اساس سطح عملکرد (ملّی، محلی، بین المللی) و سطح دسترسی (پیاده، سواره)، نسبت به جاذبه‌ها، هتل و شرایط اقلیمی، به جاذبه های کویری و تپه های ماسه ای امتیاز داده شده است. کوی...

full text

مقابله با بیابان‌زایی با تأکید بر توانایی مناطق بیابانی (مطالعة موردی: استان اصفهان)

دانستن درباره بیابان‌های ایران از آن حیث اهمیت دارد که شرایط جغرافیایی و اقلیمی بیابان خود به خود، هیچ‌گاه رو به گسترش نبوده و نیست. آنچه بیابان‌ها را گسترش می‌دهد رابطه‌ای است که از نظر طبیعی مناطق بیابانی با محیط پیرامون خود دارند. تخریب منابع آب و خاک و بویژه پوشش گیاهی در مناطق کمربندی بیابان‌های ایران، شرایطی را فراهم آورده که بیابان زایی و گسترش آنها را در حاشیه بیابان‌ها سبب شده و تشدید ...

full text

معرفی فلور، اشکال زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان مناطق بیابانی آران و بیدگل )استان اصفهان(

شناسائی پوشش گیاهی و بررسی انتشار جغرافیائی گیاهان هر منطقه، مبنای بررسی‌ها و تحقیقات اکولو‍ژی آن منطقه محسوب می‌شود. هدف پژوهش حاضر معرفی فلور، شکل زیستی و پراکنش جغرافیائی گیاهان منطقه بیابانی آران و بیدگل است. این منطقه با مساحت 605100 هکتار در 5 کیلومتری شمال آران و بیدگل قرار دارد. نتایج نشان داد، مجموعه گیاهان این منطقه، بالغ بر 347 گونه گیاهی متعلق به 58 تیره و 230 جنس است. از مجموع 230 ...

full text

تاثیر برخی فاکتورهای محیطی بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه Stachys lavandifolia vahl. در استان خراسان رضوی (چناران)

این تحقیق به‌منظور بررسی اثر برخی فاکتورهای محیطی (ارتفاع از سطح دریا  و خاک) بر کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی چای کوهیStachys lavandifolia vahl. در سال 1386 در استان خراسان رضوی در شهرستان چناران به اجرا درآمد. نمونه‌های گیاه در زمان گلدهی کامل از دو منطقه به ارتفاع 2000-2200 و 2200-2400 متر از سطح دریا  در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نمونه‌برداری از اندام‌های هوایی (گل و برگ) گی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 19  issue 3

pages  490- 497

publication date 2012-11-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023